Alamin Ang Mga Karapatan ng Kasambahay Ayon sa Kasambahay Law
Napakahalaga ng trabaho ng isang kasambahay sa Pilipinas. Sila ay mga katuwang at katulong sa gawaing-bahay tulad ng paglilinis, pagluluto, pag-aalaga ng bata, at iba pa.
Pero madali ring naaabuso ang mga kasambahay. Kaya noong 2013, ipinasa ang Republic Act No. 10361 o Domestic Workers Act. Ito ay mas kilala bilang Kasambahay Law.
Nakasaad sa batas na ‘to ang mga karapatan at pribilehiyo ng isang kasambahay. Mahalagang pag-aralan ang Kasambahay Law upang makaiwas sa pang-aabuso at pang-mamaltrato.
Ang mga karapatan ng kasambahay
Narito ang mga karapatan ng kasambahay ayon sa batas na ito:
Standard of treatment
Nararapat na tratuhin ang kasambahay nang may respeto at dignidad. Hindi sila maaaring saktan, apihin, o abusuhin ng employer o sino mang miyembro ng pamilya nito. Ito ay maging anumang paraan na makaka-baba sa dignidad ng kasambahay.
Board, lodging, and medical attendance
Sasagutin ng employer ang mga basic na pangangailangan ng kasambahay:
- Tatlong sapat na kain sa isang araw. Dapat ay naaayon sa relihiyon, paniniwala, at kultura ng kasambahay ang mga pagkain nito.
- Maayos at ligtas na matutuluyan.
- Sapat na pahinga at tulong na medikal kung nagtamo ng sakit o injury habang nasa trabaho.
Guarantee of Privacy
Gagalangin ng employer ang privacy ng kasambahay sa lahat nang oras at sa ano mang klase ng komunikasyon. Kasama rin dito ang pagrespeto sa personal na gamit ng kasambahay.
Access to Outside Communication
Maaaring makipag-ugnayan ang kasambahay sa ibang tao sa kanyang free time. Kung mayroong emergency, maaaring makipag-ugnayan ang kasambahay kahit oras ng trabaho.
Minimum wage
Dapat makatanggap ang kasambahay ng sweldong hindi bababa sa minimum wage. Simula Enero 2024, ang minimum wage para sa mga kasambahay sa National Capital Region ay ₱6,500.
13-Month pay
Kung may isang buwan nang nasa serbisyo ang kasambahay, maaari na siyang makatanggap ng thirteenth-month pay. Ito ay hindi dapat bababa sa 1/12 ng kanyang total basic na sahod sa buong taong iyon.
Social security at iba pang mga benepisyo
Kung may isang buwan nang nasa serbisyo ang kasambahay, dapat ay makatanggap na siya ng mga benepisyo tulad ng:
- Social Security System (SSS)
- Philippine Health Insurance (PhilHealth)
- Home Development Mutual Fund o Pag-IBIG.
Loan assistance
Maaaring pautangin ng employer ang kasambahay, ngunit ang ipapa-utang ay hindi pwedeng humigit sa halaga ng anim na buwang sweldo nito. Maaari ring gumawa ng kasunduan ang employer at kasambahay upang ibawas sa sweldo nito ang pambayad sa utang. Pero hindi maaaring lumagpas sa 20% ng kanyang sahod ang ikakaltas kada buwan.
Rest periods
Ang kasambahay ay may karapatan na:
- magpahinga nang walong oras kada araw (daily rest period);
- magpahinga nang isang buong araw (24 oras tuloy-tuloy) kada linggo (weekly rest period).
Ang araw ng pahinga ay dapat nakasulat sa kontrata ng employer at kasambahay. Nararapat na respetuhin ng employer ang piniling araw ng kasambahay kung may kinalaman ito sa kanyang relihiyon.
Service incentive leave
Kung may isang taon nang nasa serbisyo ang kasambahay, karapatan niyang magkaroon ng limang (5) araw na service incentive leave.
Right to Education and Training
Bibigyan din ng pagkakataong matapos ng kasambahay ang kanyang basic education. Papayagan siyang pumasok sa mga alternative learning systems (ALS). Kung kakayanin, maaari rin siyang magpatuloy sa mas mataas na edukasyon o training. Maaaring ayusin ang oras ng trabaho ng kasambahay upang magawa pa rin nito ang kanyang trabaho habang nag-aaral.
Right to form, join, or assist a labor organization
Karapatan ng kasambahay na sumali sa mga organisasyon ng manggagawa para sa mutual aid at collective negotiation. Hindi maaaring pigilan ang kasambahay na dumalo sa mga pagpupulong ng organisasyon sa free time nito.
Right to Terminate Employment
Maaaring tapusin ng kasambahay ang kanyang kontrata sa anumang oras para sa mga sumusunod na dahilan:
- Verbal o emosyonal na pang-aabuso sa kasambahay mula sa employer o alin mang miyembro ng kanyang pamilya;
- Hindi makataong pagtrato sa kasambahay o pisikal na pananakit mula sa employer o alin mang miyembro ng pamilya nito;
- May krimen na ginawa ang employer o alin mang miyembro ng pamilya nito laban sa kasambahay;
- Nilabag ng employer ang mga nakasaad sa kontrata at ibang pang mga alituntunin ayon sa batas;
- May anumang sakit na makaka-hamak sa kalusugan ng kasambahay, employer o alin mang miyembro ng kanyang pamilya; at,
- Iba pang dahilan na maihahalintulad sa mga nabanggit.
Pag-aralang mabuti ang Kasambahay Law
Importante ang trabaho ng mga kasambahay. Kung makakahanap ka ng mabuting employer, maaaring kang kumita at makapag-ipon. Pwede ring makapag-aral at matuto ng ibang mga skills habang namamasukan.
Huwag kalimutang pag-aralan ang mga karapatan mo bilang kasambahay sa ilalim ng Kasambahay Law. Tandaan na nariyan ang mga batas na ‘yan para sa iyong proteksyon at kalusugan.
